Kształtowanie przestrzeni a zdrowie w wymiarze społecznym. Wybrane zagadnienia regulacji i praktyki w Polsce

Celem artykułu jest rozpoznanie obecności problematyki zdrowia publicznego w regulacjach odnoszących się do planowania przestrzennego w Polsce oraz analiza podstawowych regulacji zdrowia publicznego pod kątem uwzględnienia roli planowania i zagospodarowania przestrzennego jako czynnika kształtującego determinanty zdrowia. Wykorzystano metodę przeglądów: aktów normatywnych, dokumentów niemających charakteru aktów prawnych oraz literatury. W artykule przybliżono koncepcję „zdrowia we wszystkich politykach” (ang. Health in All Policies, HiAP) oraz prawne podstawy uwzględniania bezpieczeństwa zdrowotnego w kształtowaniu przestrzeni w Polsce. Determinanty zdrowia powinny w większym stopniu stanowić przedmiot analiz pod kątem wprowadzania stosownych regulacji w Ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz w Ustawie – Prawo budowlane.
Z kolei w podstawowym dokumencie polityki zdrowia publicznego, jakim jest Narodowy Program Zdrowia (NPZ), nie wykorzystuje się możliwości podkreślenia roli planowania przestrzennego we wspieraniu zdrowia społeczeństwa.
W planowaniu przestrzennym oraz działaniach dla zdrowia publicznego istotne jest uwzględnianie mechanizmów partycypacyjnych. Przykładem narzędzia HiAP wpisującego się jednocześnie w nurt promowania współpracy podmiotów odpowiedzialnych za planowanie przestrzeni z podmiotami odpowiedzialnymi za zdrowie w wymiarze społecznym oraz w postulaty wzmacniania partycypacji jest ocena skutków zdrowotnych (ang. Health Impact Assessment, HIA). Z uwagi na trwającą reformę systemu planowania artykuł może stanowić wstęp do dyskusji na temat szerszego ujęcia zagadnień zdrowia publicznego w planowaniu przestrzennym w Polsce oraz roli ministra ds. planowania przestrzennego w zadaniach NPZ-etu.

SŁOWA KLUCZOWE: #ocena skutków zdrowotnych, #planowanie przestrzenne, #zdrowie publiczne

ODNOŚNIK DO ARTYKUŁU:  https://doi.org/10.51733/udi.2024.75.03