Od rozwoju przez kulturę po mega-projekt. Rozszerzone studium przypadku Nowego Centrum Łodzi

Celem tekstu jest ukazanie specyfiki mega-projektu rewitalizacji Nowego Centrum Łodzi (NCŁ). Projekt został zainspirowany koncepcją efektu Bilbao/Guggenheima (na potrzeby tekstu określamy go jako model Bilbao 1 – rewitalizacja poprzez inwestycję w kulturę), jednak w toku jego implementacji przekształcił się on w kolejny mega-projekt (określany przez nas jako model Bilbao 2). Zmiana ta przyniosła poważne konsekwencje dla mieszkańców. Mega-projekty najczęściej służą jedynie wąskiej grupie beneficjentów, a ich koszt ponosi cała społeczność. Model Bilbao 1 stwarza realne szansę na społeczny rozwój miasta, podczas gdy Bilbao 2 to przede wszystkim super-gentryfikacja. W pierwszym kultura ma odgrywać autentyczną rolę w rozwoju miast, w drugim służy odwróceniu uwagi od lub legitymizacji komercyjnych inwestycji. W wielu przypadkach obecność znanych architektów i umiejscowienie funkcji specjalnych uzasadnia różnice w procedurach planowania i koncentrację ogromnych inwestycji publicznych, które tworzą realne warunki dla rynków komercyjnych i mieszkaniowych. W badaniach stosujemy metodę rozszerzonego studium przypadku. Łączymy dane z intensywnej etnografii, pogłębionych wywiadów i analizy dokumentów urbanistycznych. Jakkolwiek przypadek NCŁ jest po wieloma względami typowy, to wskazać można tu aspekty, które nie towarzyszyły innym mega-projektom znanym z literatury, co może uzupełnić teoretyczne i praktyczne aspekty refleksji nad mega-projektami. Dotyczy to w szczególności specyficznego modelu zarządzania projektem.

SŁOWA KLUCZOWE: #mega-projekt, #funkcja katalityczna, #projekt flagowy, #regeneracja, gentryfikacja, #efekt #Bilbao/Guggenheim, #planowanie przestrzenne

ODNOŚNIK DO ARTYKUŁU: https://doi.org/10.26485/PS/2021/70.4/4